Mộc Châu, Vân Hồ nổi tiếng với những đồi chè xanh, vườn đào vườn mận trĩu quả, nay lại níu chân du khách bằng cảnh sắc tuyệt vời của Thác Nàng Tiên ở xã Chiềng Khoa, huyện Vân Hồ.
Khách du lịch đến Mộc Châu quen thuộc với thác Dải Yếm, Chiềng Khoa, nhưng thông tin về thác Nàng Tiên còn ít ỏi vì chưa có nhiều hoạt động du lịch, cộng thêm hạn chế di chuyển giữa đại dịch Covid-19. Đầu năm 2020 thác Nàng Tiên chính thức được đưa vào hoạt động du lịch, gần đây lối đi lên tầng thứ ba của thác cũng mới được khai thông.
Nhắc đến thác Nàng Tiên, người Thái thường kể cho nhau nghe về câu chuyện hai thiếu nữ xinh đẹp Khăm Khe và Khăm Kiêu có cha mẹ là những người Thái trắng đầu tiên di cư từ Đà Bắc (Hòa Bình), về khai hoang ở Chiềng Khoa. Họ đặt tên cho vùng đất mới là Mường Mây vì khí hậu thường xuyên có sương mù.
Dân cư muôn nơi dần dần đổ về lập làng, hai nàng Khăm Khe và Khăm Kiêu dạy họ cách làm ruộng, dựng nhà, múa xòe, các điệu khèn, điệu pí... Người dân cảm phục tài đức của hai nàng mà tôn thành tiên và gọi là Nàng Bẳng, Nàng Mương.
Dân trong vùng về sau lập đền thờ, tên gọi đền Nàng Bẳng - Nàng Mương, hay đền bà Chúa Sơn Lâm. Mỗi năm vào mùa hoa ban tháng 3, người dân lại đến thắp hương, cầu an và mong cho một mùa vụ thuận hòa. Theo thông lệ năm lẻ, người dân cúng con vật 2 chân, năm chẵn cúng con vật 4 chân, và 5 năm một lần lại làm một lễ lớn, mời bản trên, mường dưới về dự.
Ngoài ra, tháng 3 cũng là thời điểm tổ chức lễ hội hoa ban ở Chiềng Khoa, với ý nghĩa thỉnh bái nàng Ban - đại diện cho sự trong trắng, tình yêu thủy chung của người Thái. Đây còn là dịp cúng Then (trời), ước mong mùa màng bội thu và được bảo trợ khỏi sự quấy nhiễu của Phi (ma).
Mùa đẹp nhất để ghé thăm thác Nàng Tiên là từ tháng 3 đến tháng 5, khi tiết trời giao mùa từ xuân sang hè. Giá vé vào thác Nàng Tiên là 20.000 đồng/người. Phí gửi xe máy là 5.000 đồng/xe, vé ôtô là 20.000 đồng/xe. Ngoài tham quan, ngắm cảnh, khách có thể chụp ảnh check-in cùng bè gỗ tại tầng ba, giá thuê bè 10.000 đồng/người. Homestay ở đây cung cấp dịch vụ phòng tập thể giá 120.000 -150.000 đồng/đêm. Để đặt dịch vụ như lửa trại, thuê phục trang chụp ảnh, thuê lán nghỉ chân... du khách trao đổi với đội quản lý để được hỗ trợ.
